N.B. Het kan zijn dat elementen ontbreken aan deze printversie.
Interview
Hatte van der Woude De onderwijswoordvoerder van de VVD-fractie is „niet enthousiast” over minister Dijkgraafs plan voor het bindend studieadvies.
‘Verbaasd” was Tweede Kamerlid Hatte van der Woude (VVD) toen ze hoorde van het plan van minister Robbert Dijkgraaf (D66) om in te grijpen in het bindend studieadvies (bsa). „Altijd hangt hij de vlag van de institutionele autonomie uit, en nu ineens wil hij ingrijpen.” Ze vindt het geen goed idee dat hij op alle universiteiten en hogescholen hetzelfde maximum wil stellen aan de puntennorm die eerstejaars moeten halen. „Je hanteert dan dezelfde norm voor de Haagse hotelschool als voor technische natuurkunde aan de TU Delft”, zegt ze.
Dertig (van de zestig) punten moet volgens Dijkgraaf de norm worden voor een positief bsa. De universiteiten zijn het daar niet mee eens. Van der Woude, die namens de VVD het woord voert over hoger onderwijs, vindt dat de minister beter moet luisteren naar hun bezwaren. Zijn plan is nog geen wetsvoorstel, maar wat er nu ligt, daar wordt ze „niet enthousiast” van.
Dat ze als Kamerlid van een coalitiepartij kritisch is, betekent volgens haar niet weer een nieuw scheurtje in de coalitie. Het coalitieakkoord laat partijen veel ruimte om plannen uit te werken, zegt ze. En over die uitwerking kun je dan nog discussiëren.
In het coalitieakkoord waren afspraken gemaakt over versoepeling van het bsa. Steunt u die nog wel?
„Ja, daar staan wij gewoon achter. De afspraak is dat studenten die de puntennorm in het eerste jaar niet halen, de kans krijgen die in het tweede jaar alsnog te halen. Daarnaast zouden we nagaan of opleidingen studenten genoeg begeleiding bieden, en of hier en daar versoepeling van de puntennorm mogelijk is, maar altijd in samenspraak met onderwijsinstellingen. Dat is iets heel anders dan ineens pats-boem een generiek verbod om meer dan dertig punten te eisen.”
Maar ook dit plan van Dijkgraaf is toch afgestemd binnen de coalitie?
„Het kabinet heeft dit kennelijk in zijn wijsheid besloten, maar daar zit ik als Tweede Kamerlid niet in. Tja, dit is misschien wel die nieuwe bestuurscultuur waar iedereen om vraagt, met meer dualisme. Ik heb gewoon dit voorstel gezien en gedacht: ik vind het niks.”
De minister wil een maximum van dertig studiepunten in het eerste studiejaar. U vindt dat te laag?
„Ik snap best dat de minister empathie voelt met studenten die last hebben van druk. Maar je helpt ze niet door de lat dan maar heel laag te leggen. Het is niet in hun belang om ze te laten doormodderen. Dan moeten ze na twee jaar alsnog stoppen.
„Ik heb tien jaar lesgegeven op een hogeschool, daar stroomden elk jaar teleurgestelde studenten van de TU Delft in die we weer moesten oplappen. Het probleem is dat álle vwo’ers tegenwoordig naar de universiteit willen, terwijl het hbo soms een veel betere plek voor hen is.”
Lees ook deze aflevering van het onderwijsblog: Er gaan te veel vwo’ers naar de universiteit
Volgens minister Dijkgraaf moeten opleidingen minder bezig zijn met de puntennorm en meer met de begeleiding van studenten.
„Er wordt wel gesuggereerd dat studenten zomaar uit het niets een brief ontvangen dat ze een negatief studieadvies krijgen, waardoor ze moeten stoppen. Ik weet uit de praktijk dat dat niet waar is, er wordt zo ontzettend veel begeleiding op studenten losgelaten vergeleken met vroeger. En dan nog: als de minister hierover twijfelt, dan moet hij dat laten onderzoeken. Als hij me kan laten zien welke universiteiten die begeleiding aan hun laars lappen, dan wil ik best met hem nadenken hoe wij ze ertoe kunnen dwingen.”
Mijn inbox is overstroomd met studentenraden die helemaal niet blij zijn
Is de ongelijkheid tussen studies niet te groot? In Rotterdam moet je 60 punten halen, in Wageningen 36.
„De onderwijsinstelling heeft daar vaak een goede reden voor. Er zit een bepaalde opbouw in het curriculum. Soms heb je bepaalde kennis nodig in het tweede jaar. Je kunt niet als minister of Kamerlid zeggen: nou, voor elke studie is dertig punten in het eerste jaar wel genoeg. Ik heb geen enkele universiteit gehoord die blij is met het plan van Dijkgraaf. Ik vind dat de minister respect moet hebben voor de onderwijsinhoudelijke kennis die bij instellingen zit. Juist van zo’n academische minister verwacht ik dat.”
Studentenorganisaties zijn wel blij.
„Nou, echt niet allemaal. Mijn inbox stroomde de afgelopen dagen vol met mails van studentenraden op universiteiten die hier helemaal niet blij mee zijn. Zij zijn tevreden met de huidige norm van hun universiteit, vinden die realistisch. Studenten die wel hard hebben gestudeerd in het eerste jaar kunnen er flink last van hebben als studenten doorstromen naar het tweede jaar die niet genoeg voorkennis hebben. Collegezalen worden nog voller. En bij groepsopdrachten moeten ze samenwerken met mensen die het eigenlijk niet kunnen.
„Die geluiden zijn in lijn met de Monitor beleidsmaatregelen die de minister naar de Kamer heeft gestuurd. Daaruit blijkt dat 12 procent van de studenten het bsa als negatief ervaart en 34 procent als positieve stimulans. Dat soort cijfers zou hij moeten gebruiken. Maar ik denk dat het gewoon een politieke wens van hem was om in te grijpen.”
U zegt dat u verbaasd was over het voorstel van de minister, omdat hij altijd hamert op de institutionele autonomie en nu ineens ingrijpt.
„Ja, ik vind dat inconsequent. Normaal gesproken wil hij niet ingrijpen, ook niet bij kwesties waar dat volgens mij juist wél nodig is. Bijvoorbeeld als het gaat om de vrijheid van meningsuiting op universiteiten. Volgens de Onderwijsinspectie durft één op de zeven studenten geen afwijkende mening te uiten. Dat vind ik schokkend. Denk aan de bezettingen van universiteiten waar activisten eisen dat alle banden met de fossiele industrie worden verbroken. Niet alle studenten zijn het daarmee eens. Ik vind dat de minister dit probleem op zijn minst moet erkennen, maar hij vindt het niet zijn taak er iets over te zeggen.
„Ook als het gaat om het screenen van buitenlandse promovendi van hightechopleidingen, waar we vrezen voor spionage, wacht hij lang met ingrijpen. Ik vind zijn aanpak goed, maar het had sneller gekund. Dit snelle ingrijpen in het bindend studieadvies verraste mij dus zeer.”
Lees ook dit artikel: Studenten over het bindend studieadvies: ‘Je raakt bevroren door de stress’